Biologia jest nauką o funkcjonowaniu organizmów żywych. O procesach w nich zachodzących, ewolucji, rozwoju, rozmnażaniu i innych aspektach ich funkcjonowania. Biologia bada także drobnoustroje. Organizmy zbudowane z jednej bądź kilku komórek. Komórka to podstawowy element każdego żywego organizmu. Są one bardzo małe. Można je dostrzec jedynie pod mikroskopem. Badaniem ich zajmuje się cytologia, zwana również biologią komórki.
Cytologia to nauka, która zajmuje się budową wewnętrzna oraz funkcją komórki. Warto tutaj wspomnieć o organizmach składających się z jednej komórki – jednokomórkowcach, oraz z większej liczby komórek – wielokomórkowcach. Cytologia bada budowę komórki, jej organella : jądra, mitochondria, retikulum endoplazmatyczne, błonę komórkową, ścianę komórkową, aparat Golgiego, mitochondria oraz pozostałe organella. Cytologia jest ściśle związana z histologią. A histologia to nauka o tkankach.
Termin cytologia ma jeszcze inne znaczenia. Bardziej kojarzone. Chodzi tutaj o badanie cytologiczne, które jest badaniem przesiewowym. Wykonuje się je w kierunku raka szyjki macicy. Badanie służy do zarówno do wykrywania stanów przedrakowych, jak również wczesnego stadium. Badanie to prowadzi się w wielu krajach. Ma ono na celu zmniejszenie umieralności na raka szyjki macicy. Kiedy ono powinno być wykonywane? Jeżeli kobieta rozpocznie współżycie płciowe lub będzie w wieku powyżej 18-20 lat to powinna robić takie badanie co roku. Choć istnieje też pogląd, że jeżeli przez kolejne dwa, trzy lata wyniki nie będą odbiegały od normy, a ponadto kobieta nie należy do grupa podwyższonego ryzyka, kolejne badania może sobie robić co trzy lata. Jeżeli kobieta miała miesiączkę należy odczekać przynajmniej cztery dni. Poza tym badanie nie powinno być wykonane później niż w czwartym dniu przed następną miesiączką. Najlepszy okres na wykonanie badania cytologicznego to pomiędzy dziesiątym a osiemnastym dniem cyklem miesiączkowego. Poza tym wskazane jest wstrzymanie współżycia płciowego na dwa, trzy dni przed badaniem.
Badanie cytologiczne warto zrobić sobie również przed planowaną ciążą. Spowodowane jest to faktem, że badanie to pozwala na wykrycie wielu stanów chorobowych dróg rodnych. Warto o tym pamiętać. A jeżeli kobieta zajdzie już w ciążę, nie ma przeciwwskazań do wykonania takiego badania.
Tak więc termin cytologia może oznaczać budowę komórki, a może oznaczać badanie cytologiczne w celu wykrycia raka szyjki macicy. Badanie takie ma wiele zalet. Przede wszystkim w krajach, w których jest ono powszechne zachorowalność jest znacznie mniejsza. Wczesne rozpoznanie nowotworu ma znaczący wpływ na jego skuteczne wyleczenia. Badanie to polega na mikroskopowej ocenie rozmazu, który jest pobierany z kanału i tarczy szyjki macicy. Badanie to jest bezbolesne. Materiał jest pobierany za pomocą specjalnej szczoteczki lub szpatułki. Badanie jest ogólnie niekłopotliwe. Bezbolesne, rutynowe, nie wymaga specjalnego przygotowania, a pacjentka może się rozluźnić podczas takiego badania.
